Hà Nội - Nâng tầm vị thế "Thành phố vì hòa bình"

Sau 25 năm kể từ ngày nhận danh hiệu “Thành phố vì hòa bình”, đến nay, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Thủ đô Hà Nội luôn phấn đấu không ngừng, tiếp tục xây dựng, cùng hướng tới một thế giới hòa bình, nền tảng vững chắc cho sự phát triển trong tương lai...

Ngày 16/7/1999, Hà Nội là thành phố đầu tiên của khu vực Châu Á vinh dự được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) trao tặng danh hiệu "Thành phố vì hòa bình".

Đây là sự ghi nhận của cộng đồng quốc tế về những thành tựu nổi bật của Thủ đô trong công cuộc đổi mới, cũng như khát vọng về hòa bình của Nhân dân Việt Nam.

Trong suốt 25 năm qua, Đảng bộ, chính quyền và người dân Thủ đô không ngừng nỗ lực, xây dựng Hà Nội thành một thành phố ngày càng hiện đại, đậm đà bản sắc dân tộc, giữ vững danh hiệu cao quý được UNESCO trao tặng, vị thế của Thủ đô ngàn năm văn hiến, anh hùng, vì hòa bình ngày càng được phát huy.

Còn nhớ, vào cuối năm 1998, khi nhận được thông báo của UNESCO, Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam đã kiến nghị với thành phố Hà Nội tham gia ứng cử giải thưởng "Thành phố vì hòa bình" vào đầu năm 1999.

Mặc dù xét thấy tiêu chí của giải thưởng rất cao, nhưng Hà Nội khi ấy đặt quyết tâm cao, tích cực phối hợp chặt chẽ với Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam xây dựng đề án, kế hoạch tham gia ứng cử, trình Chính phủ phê duyệt.

Giấy chứng nhận và biểu tượng "Thành phố Vì hòa bình" do UNESCO trao tặng Thủ đô Hà Nội. Ảnh: HNM.

Sau khi được sự đồng ý của Chính phủ, Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam và thành phố Hà Nội đã khẩn trương hoàn thiện hồ sơ để gửi UNESCO.

Ngày 16/7/1999, tại La Paz (Thủ đô của Bolivia) Hà Nội đã vinh dự được UNESCO trao giải thưởng "Thành phố vì hòa bình". Cùng với Hà Nội, có 4 thành phố khác cũng được vinh danh là: Zuk Mikael, Lebanon (khu vực Trung Đông - Arab); Timbuktu, Mali (Châu Phi); Quito, Ecuador (Châu Mỹ Latin và Caribbean); Delft của Hà Lan (Châu Âu).

Tổng Giám đốc UNESCO đã trao giải thưởng "Thành phố vì hòa bình" cho UBND TP Hà Nội gồm: Giấy chứng nhận về giải thưởng và biểu tượng cùng một ngân phiếu trị giá 25.000 USD, trước sự chứng kiến của đông đảo các nhà hoạt động văn hóa, trí thức, chính trị và giới báo chí trên khắp thế giới.

Thành phố Hà Nội tham gia tranh cử giải thưởng "Thành phố vì hòa bình" trong bối cảnh đất nước có những yếu tố thuận lợi, nhưng cũng có không ít khó khăn. Công cuộc đổi mới của đất nước đã thu được thành tựu quan trọng về các mặt; Việt Nam đã gia nhập ASEAN, bình thường hóa quan hệ với Mỹ và ký Hiệp định hợp tác với Liên minh Châu Âu (EU).

Tuy nhiên, tình hình quốc tế khi đó rất căng thẳng và phức tạp do việc Mỹ và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) tiến hành cuộc không kích Kosovo (Nam Tư cũ) gây ra làn sóng phản đối mạnh mẽ trên thế giới. Tại UNESCO cũng đang gặp phải khó khăn về tài chính và chính trị phức tạp do việc Mỹ và một số nước rút khỏi UNESCO từ nhiều năm trước.

Hà Nội là điểm đến thân thiện, hiếu khách.

Với Hà Nội, công cuộc xây dựng kiến thiết Thủ đô đã đạt được thành tựu quan trọng; tuy nhiên, bên cạnh đó thành phố vẫn phải đối mặt với nhiều vấn đề cần phải tập trung giải quyết như: Đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế - xã hội, văn hóa - giáo dục, xây dựng hệ thống hạ tầng cơ sở, đường giao thông, thực hiện đô thị hóa và giải quyết các vấn đề về nhà ở, môi trường, tệ nạn xã hội, đảm bảo an sinh xã hội...

Ngoài ra, Hà Nội còn gặp một khó khăn hết sức quan trọng đó là rất đông các nước tham gia tranh cử giải thưởng năm 1998-1999, với 70 hồ sơ ứng cử (riêng khu vực Châu Á - Thái Bình Dương có 10 ứng cử viên là Việt Nam, Philippines, Australia, New Zealand, Nepal, Ấn Độ, Sri Lanka, Kazakhstan, Kyrgyzstan và Hàn Quốc).

Việc Hà Nội vinh dự được UNESCO chọn là một trong năm thành phố tiêu biểu trên thế giới, đại diện cho khu vực Châu Á - Thái Bình Dương nhận giải thưởng "Thành phố vì hòa bình" có ý nghĩa chính trị đối ngoại rất lớn.

Cùng với danh hiệu "Thành phố anh hùng" được Nhà nước trao tặng vì truyền thống đấu tranh anh dũng kiên cường, Hà Nội lại có thêm danh hiệu "Thành phố vì hòa bình" do UNESCO trao tặng. Đây là một vinh dự, một niềm tự hào không những đối với Hà Nội, mà còn đối với cả nước; là sự ghi nhận của quốc tế về bản chất đúng đắn và truyền thống yêu chuộng hòa bình của dân tộc Việt Nam.

Danh hiệu này góp phần nâng cao vị thế, uy tín của Thủ đô Hà Nội nói riêng, Việt Nam nói chung trên trường quốc tế và ở khu vực, góp phần quảng bá, giới thiệu với thế giới về Thủ đô, qua đó tăng cường quan hệ hữu nghị, hợp tác quốc tế giữa Hà Nội với các nước về kinh tế, thương mại, đầu tư, văn hóa, dịch vụ...

Về đối nội, danh hiệu "Thành phố vì hòa bình" góp phần nâng cao hơn nữa niềm tự hào dân tộc của người dân Hà Nội, cổ vũ động viên Nhân dân đóng góp vào việc xây dựng Thủ đô ngày càng giàu đẹp, hiện đại, văn minh.

Thủ đô Hà Nội ngày càng giàu đẹp, hiện đại, văn minh.

Khi nhận danh hiệu "Thành phố vì hòa bình", Hà Nội đang triển khai quy hoạch chung với mục tiêu xây dựng một thành phố hiện đại mà vẫn giữ nét đậm đà bản sắc và truyền thống nghìn năm văn hiến. Từ đó tới nay, Thủ đô đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, nhất là về xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh, giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa tiêu biểu của Thăng Long - Hà Nội.

Cùng với đó việc mở rộng quy mô thành phố năm 2008 đã nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, y tế, giải quyết việc làm, giảm tỷ lệ hộ nghèo và đảm bảo an sinh xã hội; đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân Thủ đô, đặc biệt là vùng nông thôn, xa trung tâm được cải thiện rõ rệt.

Những kết quả đó là minh chứng sống động cho Hà Nội đã có bước tiến lớn, đạt nhiều thành tựu quan trọng sau 25 năm. Thành phố đã có nhiều thay đổi tích cực, toàn diện so với trước. Mặc dù còn không ít khó khăn, thách thức và còn nhiều việc phải làm, nhưng so với những tiêu chí của UNESCO, Hà Nội đã thực hiện tốt và xứng đáng với danh hiệu "Thành phố vì hòa bình".

Thành phố Hà Nội sẽ xây dựng trung tâm công nghiệp văn hóa tại bãi sông, bãi nổi sông Hồng và khu vực khác có lợi thế về vị trí không gian văn hóa.

Đến nay, sau 25 năm, Thủ đô ngày càng to đẹp hơn, khang trang hơn, không chỉ mở rộng địa giới hành chính, gia tăng dân số, Hà Nội còn là thành phố đa sắc mầu văn hóa, các loại hình kinh tế phát triển mạnh, môi trường đầu tư, kinh doanh không ngừng được cải thiện, quốc phòng an ninh được giữ vững, đối ngoại được mở rộng.

Đặc biệt, với việc Quốc hội vừa thông qua Luật Thủ đô (sửa đổi) và Kết luận số 80-KL/TƯ của Bộ Chính trị về Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Đồ án Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065, được kỳ vọng sẽ nâng tầm mạnh mẽ cho Hà Nội.

Phát triển hệ thống đường sắt đô thị là tất yếu khách quan, là một động lực quan trọng cho chiến lược phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững của TP Hà Nội trong thời gian tới.

Theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội nhận định, Hà Nội - Thủ đô của cả nước giờ đây, thực sự được mặc một "chiếc áo mới", đủ vừa vặn để đẹp đẽ, đủ rộng để vươn tầm phát triển, xứng đáng là trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, nơi đặt trụ sở của các cơ quan Trung ương của Đảng, Nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội, cơ quan đại diện ngoại giao, tổ chức quốc tế; là thành phố trực thuộc Trung ương, là đô thị loại đặc biệt, là trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục, đào tạo, khoa học và công nghệ và hội nhập quốc tế của cả nước.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn chia sẻ ông thực sự cảm thấy hạnh phúc khi Luật Thủ đô (sửa đổi) được thông qua với nhiều chính sách, quy định tạo thuận lợi cho sự phát triển văn hóa. Trong luật đã nhấn mạnh: “Việc bảo vệ và phát triển văn hóa Thủ đô phải xứng tầm với truyền thống nghìn năm Thăng Long - Hà Nội; xây dựng Hà Nội là trung tâm hội tụ, kết tinh văn hóa của cả nước; xây dựng văn hóa người Hà Nội hào hoa, thanh lịch, nghĩa tình, văn minh, tiêu biểu cho văn hóa, lương tri và phẩm giá con người Việt Nam”.

Điều này được cụ thể hóa bằng các biện pháp ưu tiên nguồn lực cho bảo vệ và phát triển văn hóa Thủ đô; việc đầu tư các nguồn lực nhằm quản lý, khai thác, sử dụng hiệu quả đáp ứng yêu cầu bảo vệ, phát triển văn hóa Thủ đô và hội nhập quốc tế; đầu tư nguồn lực phát triển thể thao thành tích cao, xây dựng công trình thể thao hiện đại đạt tiêu chuẩn khu vực và thế giới; đào tạo, bồi dưỡng vận động viên, huấn luyện viên đạt trình độ quốc gia, quốc tế; khuyến khích tổ chức, cá nhân tham gia phát triển thể thao thành tích cao, thể thao chuyên nghiệp.

Đặc biệt, PGS.TS Bùi Hoài Sơn cho rằng, đối với Hà Nội, việc phát triển các ngành công nghiệp văn hóa có ý nghĩa hết sức quan trọng. Đi đầu cả nước, Hà Nội còn là thành phố đầu tiên tham gia mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO, dành riêng một nghị quyết của Thành ủy cho phát triển các ngành công nghiệp văn hóa. Sức sống của sự phát triển các ngành công nghiệp văn hóa có thể thấy hằng ngày qua các sự kiện văn hóa, nghệ thuật, ở các phố đi bộ, những cây cầu vượt, hay ngay cả những khu tập thể cũ, các nhà máy cũ, thậm chí cả những nơi trước đây đã từng là những bãi rác ô nhiễm, không ai muốn tới, giờ đây đã trở thành những địa điểm thơ mộng, check-in cho giới trẻ, phục vụ cho đời sống người dân…

PGS.TS Bùi Hoài Sơn đánh giá, Luật Thủ đô (sửa đổi) cùng với Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Đồ án điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065 đã tạo ra nền tảng pháp lý và kế hoạch phát triển đồng bộ, giúp thúc đẩy phát triển văn hóa, kinh tế - xã hội.

Điều này sẽ thúc đẩy cải cách hành chính, tăng cường năng lực quản lý Nhà nước và tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp; quản lý và sử dụng tài nguyên một cách hiệu quả; định hướng phát triển xanh, thân thiện với môi trường, sử dụng các công nghệ tiên tiến để bảo vệ hệ sinh thái và sức khỏe cộng đồng; tạo ra môi trường đầu tư thuận lợi, hấp dẫn các nhà đầu tư trong và ngoài nước; phát triển các ngành công nghiệp văn hóa trên cơ sở bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, lịch sử của Hà Nội; định hướng phát triển hạ tầng giao thông, đô thị và các dịch vụ công cộng hiện đại, đáp ứng nhu cầu phát triển của Thủ đô và cải thiện chất lượng sống của người dân… tạo nên một Hà Nội “Văn hiến, Văn minh, Hiện đại”, nơi hội tụ tinh hoa văn hóa của cả nước và thế giới.

Danh hiệu "Thành phố vì hòa bình" góp phần nâng cao hơn nữa niềm tự hào dân tộc của người dân Hà Nội, cổ vũ động viên Nhân dân đóng góp vào việc xây dựng Thủ đô ngày càng giàu đẹp, hiện đại, văn minh.

Hơn 1.000 năm hình thành và phát triển, Hà Nội đã khẳng định vị trí là trung tâm của cả nước về chính trị, văn hóa, khoa học, kỹ thuật, sự phát triển của Hà Nội trên thực tế đã dựa trên các nền tảng hòa bình, các giá trị văn hóa, chất lượng giáo dục, sự năng động sáng tạo...

Hình ảnh Hà Nội là một điểm đến “an toàn - thân thiện”, ngày càng được giới thiệu, quảng bá rộng rãi và được các tổ chức quốc tế đánh giá cao.

Mặc dù ở bất kỳ giai đoạn lịch sử nào, “Hoà bình” không chỉ mang giá trị nhân văn sâu sắc mà còn là mục tiêu và điều kiện căn bản để phát triển bền vững. Thủ đô Hà Nội luôn tự hào về danh hiệu “Thành phố vì hoà bình”, không ngừng nỗ lực vươn lên, vượt qua những khó khăn, thách thức, tự tin phát triển và hội nhập, trở thành một dấu ấn khó quên với bạn bè, du khách từng đặt chân tới!