Luật Thủ đô 2024 tạo tiền đề để khai thác những không gian ngầm

Giải tỏa áp lực đô thị bằng không gian ngầm

Điều 19, Luật Thủ đô 2024 quy định rõ về quản lý, sử dụng không gian ngầm. Cụ thể: Việc quản lý, sử dụng không gian ngầm phải tuân theo các nguyên tắc, dựa trên cơ sở đánh giá đầy đủ về điều kiện tự nhiên, địa chất, địa mạo, thủy văn; Phù hợp với các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch; Bảo đảm quốc phòng, an ninh; ưu tiên các công trình có tính lưỡng dụng, có khả năng sẵn sàng chuyển sang phục vụ nhu cầu quốc phòng, an ninh; bảo tồn không gian văn hóa và cảnh quan môi trường, di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh; bảo đảm kết nối đồng bộ với không gian trên mặt đất và các không gian xây dựng công trình ngầm có liên quan.

Việc xây dựng công trình ngầm, bao gồm cả phần móng, cọc và phần ngầm của công trình trên mặt đất, phải thực hiện theo dự án đầu tư xây dựng, hạng mục của dự án đầu tư xây dựng hoặc giấy phép xây dựng theo quy định của pháp luật về xây dựng.

TS. Nguyễn Công Giang, Đại học Kiến trúc Hà Nội cho biết, TPHà Nội đang đối mặt với thách thức trong việc quản lý và sử dụng không gian ngầm trong bối cảnh đô thị ngày càng phát triển. Sự phát triển mạnh mẽ của không gian ngầm đô thị là tiêu chí cần thiết để đo lường mức độ hiện đại hóa của TP Hà Nội và là xu hướng tất yếu của phát triển đô thị.

Để xây dựng Hà Nội trở thành một thành phố ngày một hiện đại, cần tăng cường hơn nữa sự phối hợp không gian ngầm và không gian trên mặt đất, thúc đẩy quy hoạch khoa học, sử dụng hợp lý và quản lý tỉ mỉ tài nguyên không gian dưới lòng đất bằng những nỗ lực cụ thể, đồng thời xây dựng quản lý không gian ngầm chất lượng cao.

Không gian Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục và tòa nhà “Hàm cá mập” nhìn từ trên cao. Ảnh: VietNamNet

Đánh giá kỹ tác động đối với khu vực Hồ Gươm và những nơi phụ cận

TP Hà Nội mới đây đã tán thành đề xuất của quận Hoàn Kiếm về việc lập đồ án thiết kế đô thị riêng cho khu vực Bắc Hồ Gươm, Nam phố cổ, với trọng tâm là quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục. Trong đó, tòa nhà "Hàm cá mập" dự kiến sẽ bị phá bỏ và thay thế bằng không gian ngầm.

Cùng với đó, chính quyền Hà Nội đã thống nhất nghiên cứu phương án kiến trúc khu vực phía đông Hồ Gươm theo hướng phát triển thành khu quảng trường - công viên đặc biệt. Đồng thời, sẽ tiến hành khảo sát kỹ các công trình kiến trúc có giá trị cần bảo tồn, đề xuất chức năng sử dụng phù hợp.

UBND thành phố giao các đơn vị liên quan nghiên cứu quy hoạch, tổ chức không gian ngầm tại khu vực phía đông Hồ Gươm (khoảng ba tầng hầm), kết nối với không gian ngầm nhà ga C9 thuộc tuyến đường sắt đô thị số 2 (Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo), đồng thời đưa ra các giải pháp kỹ thuật phù hợp để bảo vệ các công trình cần bảo tồn trong quá trình thi công.

TS.KTS Trương Văn Quảng - Phó Tổng thư ký Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Việt Nam cho rằng, việc cải tạo không gian công cộng khu vực hồ Gươm là rất cần thiết, tuy nhiên việc này liên quan đến rất nhiều nội dung trong Luật Thủ đô, cũng như các yêu cầu phát triển Thành phố vì hòa bình, Thủ đô sáng tạo… Ông cũng đồng với ý tưởng xây dựng 3 tầng hầm tại khu vực Quảng trưởng Đông Kinh Nghĩa Thục.

Ông cho biết, trước đây thậm chí Hà Nội đã có ý tưởng kết nối không gian ngầm khu vực này sang phía bên kia tòa nhà báo Hà Nội mới . Sau này nếu kết hợp được với không gian ga tàu điện ngầm tại khu vực Điện lực Hà Nội thì sẽ tạo thành một không gian ngầm tổng thể gồm dịch vụ thương mại, văn hóa, giao thông.

Luật Thủ đô 2024 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2025. Việc quản lý, sử dụng không gian ngầm chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.

Một số chuyên gia cho rằng, việc khai thác không gian ngầm là xu hướng tất yếu của đô thị hiện đại. Hà Nội cũng xác định phát triển đô thị theo mô hình giao thông công cộng (TOD), nên việc khai thác không gian ngầm càng cần thiết, góp phần tăng thêm diện tích, không gian cho các phương tiện giao thông công cộng, các loại hình dịch vụ, thương mại... để khai thác tối ưu quỹ đất đô thị, song cần đánh giá kỹ tác động với Hồ Gươm và khu vực phụ cận.

Vì vậy, việc phát triển và sử dụng hiệu quả không gian ngầm đô thị sẽ giúp Thủ đô cải thiện môi trường sinh thái, giảm đáng kể ô nhiễm đô thị, nâng cao lợi ích kinh tế và xã hội của Thành phố.