Cách mạng tinh gọn bộ máy: Tránh người giỏi dời đi, người kém ở lại

Kinh nghiệm trong sắp xếp, tinh gọn bộ máy

- Phóng viên: Đảng bộ Hà Nội kỷ niệm 95 thành lập trong bối cảnh đặc biệt, khi đất nước đang tiến hành cách mạng về tinh gọn bộ máy. Với tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng”, cuộc cách mạng này diễn ra quyết liệt, thần tốc chưa từng có. Cảm nghĩ của ông như thế nào về cuộc cách mạng này?

- Đồng chí Hồ Quang Lợi: Ngày hôm nay, Việt Nam luôn là chủ đề nghiên cứu hết sức lý thú với các nước trên thế giới. Trong chiến tranh, khi đối đầu với những thế lực hùng mạnh nhất thế giới, không ai nghĩ được rằng chúng ta sẽ chiến thắng. Khi chúng ta chiến thắng, người ta cũng không lý giải được tại sao những quốc gia to lớn lại thất bại tại Việt Nam.

Cá nhân tôi cho rằng, bên cạnh rất nhiều đặc tính, phẩm chất cao quý của người Việt Nam ta, tôi vẫn cảm thấy điều rất hay là tinh thần thích nghi, ứng phó đầy bản lĩnh. Tinh thần đó thể hiện rất rõ ở Hà Nội trong cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy.

Đồng chí Hồ Quang Lợi, nguyên Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội trao đổi với phóng viên báo Tuổi trẻ Thủ đô

Điểm đặc trưng nữa, cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy đòi hỏi phẩm chất mới, đó là phải nhìn thấy cái mặt hạn chế, cái yếu kém của mình để thay đổi. Thực ra, tinh gọn bộ máy không

phải là việc gì quá mới. Đảng ta đã thực hiện trong nhiều năm, và đã có những nghị quyết rất mạnh mẽ, nhưng mà kết quả chưa được bao nhiêu. Hệ lụy là chúng ta vẫn có một bộ máy hành chính quá nặng nề, cồng kềnh. Tinh gọn là việc rất là khó, vì nó liên quan đến lề thói cũ, cơ cấu, tổ chức, bộ máy cũ. Do đó, không có cách nào khác là phải thực hiện cách mạng một cách quyết liệt, hết sức khẩn trương, toàn diện, ở tất cả mọi cấp, mọi ngành, mọi địa phương. Trung ương làm trước, Hà Nội làm trước, các tỉnh các địa phương tiếp tục.

Thật sự, khi Trung ương quyết định thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy, địa phương nào cũng có cái khó, nhưng có lẽ Hà Nội là một trong những địa phương khó nhất, vì bộ máy hành chính đồ sộ nhất. Để giải quyết việc tinh gọn bộ máy ở địa bàn đặc biệt như Hà Nội, hoàn toàn không dễ.

- Phóng viên: Như ông đã nói, Đảng bộ Hà Nội luôn thể hiện tinh thần tiên phong, đi đầu, gương mẫu. Song, ông cũng vừa phân tích rằng, cách mạng tinh gọn bộ máy tại Hà Nội là việc khó, phức tạp. Như vậy, Thủ đô cần làm gì để tiếp tục thể hiện vai trò tiên phong trong cuộc cách mạng này?

- Đồng chí Hồ Quang Lợi: Khi nói đến câu chuyện tinh gọn bộ máy, tôi lại nhớ đến một câu chuyện cũ của Hà Nội. Đó là việc mở rộng địa giới hành chính hồi năm 2008. Thời điểm ấy, Hà Nội đã trải qua một cuộc sáp nhập và đã có những trải nghiệm, kinh nghiệm tốt. Tinh thần Hà Nội năm 2008 cũng là vừa chạy và xếp hàng, rất khẩn trương. Sau nghị quyết 15/2008/QH12 của Quốc hội vào ngày 29/5/2008, thì đến 1/8 thì đã tổ chức sáp nhập.

Bí thư Thành ủy Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài trải nghiệm các ứng dụng chuyển đổi số dùng chung 3 cấp của thành phố

Khi đó, trên cương vị là Tổng biên tập báo Hà Nội Mới, tôi đã chứng kiến giai đoạn ấn tượng trong công tác lãnh đạo của Đảng bộ Hà Nội. Bởi vì, nếu không tập trung lãnh đạo với tinh thần đoàn kết, thì không thể nào giải quyết khối lượng công việc khổng lồ như thế, nhiều việc mới, việc khó, việc chưa có tiền lệ phải giải quyết trong thời điểm ấy. Nói như thế, Hà Nội cũng là đi đầu trong việc hợp nhất, tinh gọn. Cho nên, cuộc tinh gọn ngày hôm nay, Hà Nội đã có kinh nghiệm từ 17 năm trước.

Trên cơ sở kinh nghiệm từ cuộc tinh gọn năm 2008 và tinh thần mới của cuộc cách mạng lần này, Hà Nội lại thêm một lần nữa đi đầu, thực hiện nghiêm túc. Vừa chạy và vừa xếp hàng nhưng vẫn phải nề nếp và trật tự, khẩn trương nhưng không được cực đoan, duy ý chí.

Việc tinh gọn này cần hết sức tránh người giỏi dời đi, người yếu kém ở lại bộ máy. Bên cạnh đó, đảm bảo quyền lợi, lợi ích và cuộc sống của những người bị tác động không mong muốn bởi sự tinh gọn. Vì cuộc cách mạng tinh gọn, dù khẩn trương đến mấy, cũng phải thấu cảm, cũng phải nhân văn. Đặc biệt là hết sức tránh việc vì tinh gọn mà xáo trộn nhân tâm, bất an tâm lý xã hội. Theo dõi tình hình của Hà Nội, tôi thấy là Hà Nội đã thực hiện tinh gọn theo tinh thần ấy, tránh được các hệ lụy không đáng có.

Giữ vững đoàn kết, vì lợi ích chung

- Phóng viên: Ông đã đề cập đến những cái khó của Hà Nội trong tinh gọn bộ máy. Cụ thể, trên thực tế, ông thấy khó khăn chính là gì?

- Đồng chí Hồ Quang Lợi: Vừa qua, Hà Nội đã hoàn thành việc hợp nhất một số sở ngành, đơn vị trực thuộc thành phố. Các đơn vị mới bắt đầu đi vào hoạt động. Hợp nhất không chỉ là công việc đơn thuần hành chính, đưa một quyết định, dồn tất cả vào một chỗ là xong. Các vấn đề có thể phát sinh ngay từ bây giờ, đòi hỏi công tác lãnh đạo phải nắm bắt, xử lý kịp thời.

Tham quan, trải nghiệm làng nghề trồng hoa Mê Linh - vựa hoa lớn nhất của Thủ đô Hà Nội

Tiếp đến là hợp nhất các đơn vị hành chính, theo tinh thần không còn cấp quận, huyện, thị xã. Theo suy nghĩ của tôi, việc hợp nhất sở ngành cũng khó, nhưng không phức tạp, không gây chấn động mạnh như khi hợp nhất các địa phương, vì liên quan trực tiếp đến người dân.

Bên cạnh đó, lực lượng cán bộ địa phương sẽ được điều chỉnh, chịu ảnh hưởng. Tất nhiên, chúng ta chấp nhận thời kỳ quá độ, bộ máy chưa thể điều chỉnh thông suốt ngay được. Nhưng lấy kinh nghiệm của công cuộc hợp nhất của Hà Nội cách đây 17 năm thì phải giữ vững đoàn kết, vì lợi ích chung. Đặc biệt là vai trò lãnh đạo của Đảng bộ Hà Nội, từ Thành ủy đến các cấp cơ sở, tôi tin rằng cuộc cách mạng này sẽ đúng hướng và đạt kết quả tốt.

- Phóng viên: Khó khăn luôn song hành với cơ hội. Trước vận hội hiện nay, Hà Nội cần làm gì để giữ vững tốc độ phát triển, tiếp tục thể hiện vai trò đầu tàu của cả nước, thưa ông?

- Đồng chí Hồ Quang Lợi: Tôi cho rằng, 2025 là một năm nhiều cơ hội đối với Thủ đô và đối với cả nước. Trong năm nay, cuộc cách mạng về tinh gọn bộ máy ngày càng sôi nổi, quyết liệt và nóng bỏng.

Sau khi hợp nhất các tổ chức đảng, thành lập các đảng bộ mới, các sở ngành mới, nhiệm vụ quan trọng là lãnh đạo các đơn vị hoạt động như thế nào để không để trống trận địa, công việc không được đứt gãy, đặc biệt quan tâm đến đời sống của người dân.

Diện mạo Thủ đô Hà Nội ngày càng tươi sáng

Theo tinh thần là hoàn thành tinh gọn trước Đại hội Đảng, tôi thấy, chưa bao giờ Hà Nội đứng trước khối lượng công việc khổng lồ và bề bộn như năm nay. Cho nên, đòi hỏi trình độ rất cao của khoa học tổ chức, cao hơn rất nhiều so với bình thường. Như vậy, mới đảm bảo cho bộ máy này hoạt động thông suốt. Ngoài khoa học về công tác tổ chức, lãnh đạo, tôi đề cao tinh thần trách nhiệm của cán bộ đảng viên, tinh tiên phong gương mẫu của người đứng đầu. Những phẩm chất ấy phải được thể hiện rất rõ trong cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy này.